Mühendislik çalışmalarında; zeminlerin elastik parametrelerinin saptanmasında, örtü tabakasının kalınlığının ve ana kaya derinliğinin araştırılmasında, zeminlerin sınıflandırılması ve sökülebilirliğinin belirlenmesinde kullanılmaktadır. Sismik kırılma ölçüm çalışmalarımızda GEOMETRICSGEODE EXPLORATION SEISMOGRAPH cihazı kullanılmaktadır. Bu yöntem ASTMD5777-18 (2018) standardına göre yapılmaktadır.
Mühendislik amaçlı olarak kıyı tesislerinin, denizaltı, zemin ve çökel istif şartlarının belirlenmesinde, liman, karayolu, baraj ve büyük yapıların inşası ile ilgili temel kaya problemlerinin çözümünde kullanılmaktadır. Bu yöntem ASTM D7128-18 (2018) standardına göre yapılmaktadır.
MASW yöntemi kesme dalgası hızlarının derinlikle değişiminin kestirilebilmesi için geliştirilmiş olan çevre dostu ve kolay uygulanabilir bir yöntemdir. Aynı zamanda çakıllı zeminlerin sıvılaşma potansiyeli araştırmalarında, standart penetrasyon deneyi veya konik penetrasyon deneyi gibi yöntemlerin kullanılmasının uygun olmadığı yerlerde de kullanılabilir. Remi Yönteminde dispersiyon eğrisinden yararlanarak ters çözüm yöntemi ile yer altındaki S dalgası-derinlik bilgisi elde edimektedir. MASW ölçüm çalışmalarımızda GEOMETRICS GEODE EXPLORATIONSEISMOGRAPH cihazı kullanılmaktadır. Bu yöntemler ASTM D6429-20 (2020) standardına göre yapılmaktadır.
Yer yüzeyinde kayıt edilebilen; zayıf ve düşük genlikli titreşimler mikrotremör olarak isimlendirilir. Sismometre ile "doğanın sesini dinleyerek" bird izilim veya ölçü noktası altında kalan yeraltı yapısını ortaya çıkarılmaktadır. Ayrıca; mikrotremörler, geleneksel sismik metotların aksine uygulanabilirliği, ucuzluğu ve sinyal/gürültü oranının düzeyi gibi güçlüklerin üstesinden gelmesinden dolayı tercih sebebi olmaktadır. Mikrotremör(titreşimcik) ölçümleri ile zemin baskın periyodu, zemin büyütmesi, kayma dalga hızı (Vs), zemin büyütme değerleri saptanabilmektedir. Mikrotremör ölçüm çalışmalarımızda GURALP SYSTEM CMG-6TD hız ölçer sistem kullanılmaktadır. Bu yöntem ASTM D4829-21 (2021) standardına göre yapılmaktadır.
Ölçümlerimizi AGI SuperSting R8 (SuperSting R8/IP/SP+56) cihazı ile gerçekleştirmekteyiz. Cihaz 8 kanallı, 56 elektrotlu bir sisteme sahiptir. Sekiz kanallı SuperSting’ de sekiz alıcı vardır. Dolayısıyla, her akım uygulandığında, sekiz elektrot arasında oluşan elektrik gerilim eş zamanlı olarak ölçülebilir. Dolayısıyla toplam ölçü süresi çok daha kısa olur. Ölçümlerimiz ASTM D6431-18 (2018) standardına göre yapılmaktadır.
Bu yöntemde amaç, yer içinin jeolojik yapısını, elektrik özelliğine (özdirenç) göre haritalamaktır. Yöntem, maden, mineral, jeotermal enerji kaynağı ve petrol aramaları ile hidrojeoloji ve mühendislik jeolojisi problemlerinin çözümünde kullanılır. Elektrik Rezistivite Yöntemi, hidrojeolojik araştırmalarda, ana kaya derinliğinin tespitine yönelik çalışmalarda, yeraltını oluşturan birimlerin litolojik özelliklerini tespit etmekte en çok kullanılan jeofizik yöntemlerden biridir. Rezistivite uygulamaları, yeryüzü üzerindeki tek bir noktada özdirenç değişimini ortaya çıkarır ve ilgili jeolojik birimlerle ilişkiyi sağlar. Temel prensibi A ve B gibi iki noktadan yeraltına gönderilen elektrik akımın M ve N gibi iki noktada yeraltında oluşan gerilimin ölçülmesi esasına dayanır. Elektrod miktarı ve dizilim geometrisine bağlı farklı ölçüm teknikleri geliştirilmiştir. Bunlardan başlıcaları; schlumberger, wenner, dipol dipol, pol dipol teknikleridir. Ölçüm tekniği belirlerken, araştırmanın amacı, saha koşulları ve jeolojik özellikler dikkate alınmaktadır. Düşey Elektrik Sondajı (DES) ölçümlerimiziAGI SuperSting R8 cihazı ile gerçekleştirmekteyiz. Cihaz 8 kanallı, 56elektrotlu bir sisteme sahiptir. Bu yöntem ASTM D6431-18 (2018) standardına göre yapılmaktadır.
Ölçümler sonucunda yer altının 2D ve 3D görüntüsü elde edilmektedir. Rezistivite ölçümlerimizi AGI SuperSting R8 cihazı ile gerçekleştirmekteyiz. Cihaz 8 kanallı, 56 elektrotlu bir sisteme sahiptir. Bu yöntem ASTM D6431-18 (2018) standardına göre yapılmaktadır.
Bu yöntem, yapay akımlar kullanılmadan yerin doğal potansiyelinden yararlanarak, herhangi iki nokta arasındaki gerilim farkının ölçülmesi esasına dayanmaktadır. Doğada, kaynak kullanmadan gerilim farkı oluşturacak, iklim değişimleri, topoğrafya, jeolojik koşullar ve benzeri bir çok neden vardır. SP yöntemi jeotermal, çevre ve mühendislik uygulamalarında, termal akışkanlara ve yeraltı suyunun bulunmasında kullanılmaktadır. Özel uygulama olarak , barajlarda taban hazne kayalarındaki su sızıntısının yerlerininin bulunmasında kullanılmaktadır.SP ölçümlerimizi AGI SuperSting R8 cihazı ile gerçekleştirmekteyiz. Cihaz 8 kanallı, 56 elektrotlu bir sisteme sahiptir. Bu yöntem ASTM D6431-18 (2018) standardına göre yapılmaktadır.
IP Yöntem, metalik maden aramalarında yoğun olarak uygulanan bir yöntemdir. Kayaçların elektrik özelliklerinin zaman ve frekansla değişmesine bağlı olarak yapılan uygulamalar, özellikle sülfürlü cevher, grafit, petrol ve doğalgaz, endüstriyel hammadde aramalarında kullanılır. IP ölçümlerimizi AGISuperSting R8 cihazı ile gerçekleştirmekteyiz. Cihaz 8 kanallı, 56 elektrotlu bir sisteme sahiptir. Bu yöntem ASTM D6431-18 (2018) standardına göre yapılmaktadır.
Jeoradar yöntemi; yeraltında bir sinyal üretici anten aracılığı ile gönderilen elektromanyetik sinyalin dielektrik kontrastına sahip bir ara yüzeyden yansıyan sinyalleri bir alıcı anten aracılığı ile kaydeden elektromanyetik yansıma tekniğidir.
Kullandığı yüksek frekanstan dolayı yüksek çözünürlüklü veri kalitesi ile yeraltındaki gömülü yapıların (altyapı hatları, temel sistemleri, boru/kablo kanalları, tüneller, tarihi yapılar, karstik boşluklar vs.) belirlenmesi için hızlı ve güvenilir bir yöntemdir. Farklı frekanstaki alıcı antenleri sayesinde farklı derinlikleri görüntülemek mümkündür. 2 boyutlu ve 3 boyutlu değerlendirme yapılabilir. Bu yöntem ASTM D6432-11(2011) standardına göre yapılmaktadır.
Klasik yüzey sismiği ile elde edilemeyen düşük hız zonların tespit edilmesi için uygulanmaktadır. P dalgası ve S dalgası ile zeminin dinamik modüllerinin tespitine yönelik bir yöntem olup uygulama sondaj kuyusu içerisinde gerçekleştirilmektedir. Dalga kaynağı(balyoz) yüzeyde kullanılır ve kuyu içindeki bir dizi alıcı sistemi hareket ettirilir. Seyahat zamanı ölçülür ve sismik hız hesaplanır. Ölçümler yeraltı su tablasının altında ya da üzerinde yapılabilir. Kuyu içine yerleştirilen 3 ve 6inç arasında bir çapa sahip muhafazanın arkası enjeksiyon (örneğin PVC) ile doldurularak kuyunun hazırlanması gerekmektedir. Bu test ASTM D7400-19 (2019)standardına göre yapılmaktadır.
Sismik dalgaların hızı ile seyahat ettikleri malzemelerin yoğunluğu ve elastik özellikleri arasındaki ilişki, poisson oranı ve kesme modülü gibi yüzey altı çeşitli jeoteknik özellikleri hakkında bilgi sağlamak için sismik tekniklerden yararlanılabileceği anlamına gelir. Mühendislik çalışmalarında bu özellikleri ölçmenin en yaygın yöntemi crosshole- crosshole tomografi sismik etütlerinin kullanılmasıdır.
Crosshole sismik etütleri, zeminin elastik özellikleri hakkında bilgi elde etmek için iki veya daha fazla sondaj noktası arasında iletilen sismik enerjinin seyahat süresinin ölçülmesini içerir. Bir sondaj noktası kaynağı dağıtmak için kullanılırken, diğer sondaj noktaları sismik enerjinin gelişini tespit etmek için kullanılır. Poisson oranı gibi özellikleri elde etmek için hem P dalgası(sıkıştırma) hem de S-dalgası (kesme) verilerinin elde edilmesi gerekir. Bu normalde P-dalgası ve S -dalganın enerjisi için özel kaynaklar gerektirir.Dalgalar, hidrolik bir sistem kullanılarak deliğin içine kenetlenmiş triaxialjeofon kullanılarak tespit edilir. Veriler, jeofonlar sabit bir aralıktayken kaynak kuyu boyunca hareket ettirilerek toplanır.
Sismik dalgaların seyahat süreleri, her atış alıcısı pozisyonu için sismik iz üzerinde tanımlanan ilk varışlardan türetilir ve her derinlik aralığı için belirgin hızları (P ve S) hesaplamak için atış/alıcı sondaj noktaları arasındaki bilinen mesafe ile kullanılır. Bu veriler daha sonra dinamik zemin parametreleri açısından 2 / 3 boyutlu zemin profili elde etmek için kullanılır. Crosshole tomografi sismik testi ASTM D4428/D4428M-14(2014) standardına uygun olarak yapılmaktadır.
Klasik yüzey sismiği ile elde edilemeyen düşük hız zonların tespit edilmesi için uygulanmaktadır. P dalgası ve S dalgası ile zeminin dinamik modüllerinin tespitine yönelik bir yöntem olup uygulama sondaj kuyusu içerisinde gerçekleştirilmektedir.
Kuyu içini dolduran sıvı (genellikle su) içerisinde, asılı duran sondanın alt kısmında yer alan kaynak aktive edilir. Kaynak yatay yönde kuyu duvarına, kuyu içindeki sıvı vasıtası ile bir basınç uygular ve böylece kaynaktan her yöne dağılan P dalgası üretilir. Kaynak seviyesinde kuyu duvarında meydana getirilen deformasyonlar ilerleyerek alıcı seviyesine ulaştığında, kuyu içindeki su ile birlikte alıcılar da sarsılır ve hareket algılanır. Bu yöntem ile alıcılar arasında kalan 1 m yüksekliğindeki zemin kolonunun hızı doğrudan elde edilmektedir.
Deney, çok derinlerde ve deniz dibi zeminlerinde ölçüm yapılabilecek en uygun yöntemdir. Ayrıca çok hızlı ölçüm yapılabilmesi, ölçüm aralıklarının çok küçük seçilerek çok detaylı profil elde edilebilmesi, otomatik modu ile operatörden bağımsız yapılabilmesi deneyin belli başlı avantajları arasında yer almaktadır.PS Logging testi ASTM D4428/D4428M-14 (2014) standardına uygun olarak yapılmaktadır.
HRATAcoustic Telewiever yüksek çözünürlüklü ultrason cihazı olup kesintisiz sürekli bir biçimde kuyu duvarını resmeden ileri teknoloji bir sondadır. Görüntüleri, örneğin bir çatlak üzerinde ölçü alırken, yansıyan genlikleri koyu renk sinüsodial izlerle log üzerine kaydeder. Yön bilgisini ayrıca gerçek zamanlı kaydeder ve log üzerine anında uygular. Sondaya korelasyon amaçlı doğal gama dedektörü eklenmiştir.
Kuyu içi görüntüleme uygulamalarında Robertson Geologging firmasına ait sistem kullanılmaktadır. Acoustic Telewiever ölçümü ASTM D6032/D6032M-17 (2017) standardına göre yapılmaktadır.
Hi-OTV yüksek çözünürlüklü ultrason cihazı olup kesintisiz sürekli bir biçimde kuyu duvarını resmeden ileri teknoloji bir sondadır. Özel lensi sayesinde 360 dereceyi aynı anda kaydedebilen özel bir sistemdir. Acoustic sonda HRAT a üstün çözünürlük sağlar ve gerçek renkleri ile kuyu cidarını resmetmeye izin verir. Çamurlu ve bulanık ortamda çalışmak için uygun değildir. Hi-OTV'ı HRAT'dan ayıran en önemli özellik kuru ortamda çalışıyor olmasıdır. Sondaya korelasyon amaçlı doğal gama detektörü eklenmiştir.
Kuyu içi görüntüleme uygulamalarında Robertson Geologging firmasına ait sistem kullanılmaktadır. Optical Telewiever ölçümü ASTM D6032/D6032M-17 (2017) standardına göre yapılmaktadır.
Sondaj rotalarının doğru ölçülmesi yer altında aranan kaynağın rezervinin doğru belirlenmesi ve işletme planlamasının doğru yapılması açısından hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle eğim yön ölçüm cihazı, sondajın yön ve eğiminin dolayısıyla yer altında izlediği rotanın doğru ölçülmesi, rota üzerinde bulunan jeolojik tabakalar, fay kırıkları, maden, petrol ve gaz oluşumu gibi unsurların doğru belirlenmesini sağlayarak büyük bir fayda sağlamaktadır.
Geotracker Kuyu Eğim Yön Ölçüm sistemi ölçüm probu ve el terminali olmak üzere iki kısımdan oluşur. Prob, üzerinde bulunan sensör ile veri alırken, terminal verilerin görüntülenmesini ve değerlendirilmesi sağlar.
Dikey flow meter logger, bir sondaj kuyusunda sıvının dikey hareketini ölçer. Flow meter verileri, yeraltı suyu incelemelerinde hidrolik test ve kimyasal örneklemenin tasarımı ve yorumlanması için kritik bilgiler sağlayarak arazi kavramsal modellerinin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.Flow meter loglama sonuçları, kontaminasyonu önlemek ve su kimyasını izlemek için de kullanılabilir. Test, kırık kaya akiferlerindeki deliklerde ve konsolide edilmemiş kum ve çakıl akiferlerindeki kuyularda yapılabilir.
Isı darbe akış ölçer modeli HFP-2293, sondaj kuyusu ortamında düşük dikey akış hızlarını ölçmek için tasarlanmış bir probdur. Isı darbe akış ölçer, debiyi ölçmeye ek olarak, sondaj kuyusunda yukarı veya aşağı akış yönünüde kaydeder. Isı darbe akış ölçer, Microsoft Windows™ tabanlı Logger Suite yazılımı, merkezleyici ve 10 cm (4 inç)ila 20 cm (8 inç) sondaj kuyuları için bir dizi diverter (saptırıcı) ile birlikte verilir. Diverterlar, sondaj kuyusundaki akış ölçümünün yapıldığı seviyede akışın yönlendirilerek probun kolon merkezinden geçmesini sağlayan cihazlardır.
.png)